Δυό χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τότε που ο μεγάλος Θανάσης Βέγγος έφυγε για το μεγάλο του ταξίδι... Σαν σήμερα, στις 5 του Μαη του 2011, στον ΛΟΓΙΟ ΕΡΜΗ, του είχα κάνει ένα σχετικό αφιέρωμα. Θαρρώ πως πρέπει να το αναδημοσιεύσω, ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του...
Γράφει ο Πύρινος Λόγιος
Απόψε θρηνούμε για εναν πολύ μεγάλο Ανθρωπο, Πατριώτη και Ηθοποιό, τον Θανάση Βέγγο, που έφυγε σήμερα Τρίτη 5 Μαίου του 2011 στις 7 το πρωί, χάνοντας τη μάχη με το θάνατο μετά απο το οξύτατο εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη το Δεκέμβριο του 2010...
Ο Θανάσης Βέγγος, ο Καλός μας Ανθρωπος, δεν υπήρξε μόνον ένας απο τους λεγόμενους Μεγάλους Ηθοποιούς μιας μεγάλης γενιάς καλλιτεχνών. Υπήρξε ένα ΜΕΓΙΣΤΟ παράδειγμα Ηθους και Ανθρωπιάς για όλους μας. Η καλωσύνη του και η μεγάλη του καρδιά, είχε γίνει θρύλος στα καλλιτεχνικά δρώμενα της πατρίδας μας. Δεν υπήρχε άνθρωπος της Τέχνης που να μην τον εκτιμούσε και να μην τον αγαπούσε.
Και το κυριώτερο, αυτόν τον Ανθρωπο, με ευλόγησε η Τύχη και τον ΓΝΩΡΙΣΑ κάποτε απο κοντά! Δεν θα πω πώς και πού, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει οτι αυτός ο μέγιστος Ανθρωπος μου έκανε την πολύ μεγάλη τιμή, να καθίσει μαζί μου και να μοιραστεί το ουζάκι και τη λακέρδα μαζί με το χταποδάκι λιαστό σε κάποια ελληνική παραλία, τον Αυγουστο του 1989...
Ο Θανάσης Βέγγος λοιπόν, ο καλός μας άνθρωπος, έφυγε κι αυτός για την Γειτονιά των Αγγέλων, εκεί όπου έχει μαζωχτεί τόσα χρόνια η ελίτ της ελληνικής διανόησης και της Τέχνης. Εκεί πια θα συναντήσει τους σπουδαίους και μεγάλους φίλους του, τον Δημήτρη Χόρν, τον Μάνο Χατζηδάκι, τον Φιλοποίμενα Φίνο, την Κατίνα Παξινού, τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον Δημήτρη Μυράτ, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τη Τζένη Καρέζη, την Μελίνα... Ολοι τους εκεί, μια παρέα σπουδαίων Ελλήνων, που ίσως να περίμεναν τον Θανάση "τους" για να ξεκινήσουν μια μεγάλη παράσταση. Την τελευταία Μεγάλη Παράσταση στις γειτονιές του Παραδείσου...
Ο Θανάσης δεν υπήρξε ένας απλός κωμικός. Δεν ήταν μια απλή κωμική φιγούρα που γέμιζε με τη μορφή του μια ταινία ή ένα θεατρικό σανίδι, Υπήρξε η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ στο χώρο της Ελληνικής Σάτυρας και δεν είναι τυχαίο που ο επίσης μεγάλος ηθοποιός Αντονυ Πέρκινς τον χαρακτήρισε ως "τον Ελληνα Τσάρλυ Τσάπλιν".
Ηταν εκείνος που ενσάρκωσε τον ίδιο τον Ελληνα, που με το φιλότιμό του και την ανοιχτή του καρδιά, αγκάλιαζε όλον τον κόσμο και όλος ο κόσμος τον ποδοπατούσε. Ηταν ο προδομένος Ελληνας, ο νοικοκύρης που φρόντιζε για όλους χωρίς να κρατάει τίποτε για τον εαυτό του ("Ο Παπατρέχας", "Πάρε Κόσμε") ο μετανάστης που δούλευε νυχθημερόν στις φάμπρικες της Γερμανίας και που του φάγανε τα λεφτά ("Ο Τσαρλατάνος"), ο πατριώτης που συνελάμβαναν οι κατακτητές και τον βασάνιζαν αλύπητα ("Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση") ο μεροκαματιάρης που τα καθημερινά αδιέξοδα τον οδηγούν στη τρέλλα ("Θανάση πάρε τ' όπλο σου"), ο Θανάσης-Λαός, που βασανίζεται απο δύο Δικτάτορες για το ..."καλό του" ("Ο Θανάσης στη χώρα της Σφαλιάρας"), ο Ελληνας που δεν χάνει ποτέ τα όνειρα και τις ελπίδες του ("Ξένοιαστος Παλαβιάρης"), ο Ελληνας που - ως καταφερτζής και εφευρετικός - επιβιώνει ακόμη και στη μεγαλύτερη κόλαση του πολέμου ("Διακοπές στο Βιετνάμ"). Ο Θανάσης ο δικός μας, ο εαυτός μας ή καλύτερα, το σπουδαιότερο κομμάτι του εαυτού μας.
Ο Ελληνας Θανάσης.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που στο 90% των ρόλων του, ενσάρκωνε τον ...ήρωα Θανάση, ταυτιζόμενος με τον ίδιο τον εαυτό του σ' αυτό που έπαιζε. Δεν υπήρξε καλύτερος ενσαρκωτής του ρόλου του φτωχού βιοπαλαιστή Ελληνα. Που μέσα απο το γέλιο που έβγαζε η κάθε του ατάκα και τα σουρεαλιστικά του γκάνγκ, μας έκλεινε το μάτι λέγοντάς μας με ενα χαμόγελο "Κουράγιο, η ζωή πάντα θα σ αγαπάει όσο την αγαπάς κι εσύ"...
Ο Θανάσης δεν σπούδασε πότε του Ηθοποιός. Δεν τελείωσε καμμιά Δραματική Σχολή. Η εγκυκλοπαιδική μόρφωσή του δεν ήταν σπουδαία. Σπουδαία υπήρξε η ΗΘΙΚΗ του μόρφωση, αυτή που ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ άνθρωποι, ΕΠΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΠΕΔΟΥ, είχαν και έχουν.
Ο Θανάσης γεννήθηκε στον Πειραιά, στο Νέο Φάληρο, στις 29 Μαΐου του 1927 από το Βασίλη και την Ευδοκία Βέγγου, των οποίων ήταν και το μοναδικό παιδί.
Ο πατέρας του ήταν δημόσιος υπάλληλος, συγκεκριμένα εργαζόταν στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού, και Ηρωας της Αντίστασης. Μετά τον πόλεμο, εκδιώχθηκε από τη δουλειά του εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων. Η απόλυση του πατέρα του προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στην οικογένεια του Θανάση, κάτι που τον αναγκάζει να ριχτεί, σε ηλικία μόλις 16 ετών, στον αγώνα για το μεροκάματο. Κυριότερη μεταξύ των επαγγελμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ήταν η απασχόληση σε επεξεργασίες δερμάτων. Παράλληλα έκανε διάφορα μικροθελήματα στη γειτονιά του.
Σε μια γειτονιά, όπου τον λάτρευαν όλοι.
Το 1948 συλλαμβάνεται απο την Ασφάλεια ως "δρών κομμουνιστής", κατηγορία ψευδέστατη που όμως το σκοτεινό και διευφθαρμένο παρακράτος ούτε κάν μπαίνει στον κόπο να διασταυρώσει. Το γεγονός οτι ο πατέρας του πολέμησε δίπλα στον Μάρκο Βαφειάδη στην Αντίσταση, αρκούσε. Ο Θανάσης εξορίζεται στη Μακρόνησο, αφήνοντας πίσω του τη φτωχή μάνα του Ευδοκία, μια μάνα η οποία περίμενε μόνο απο αυτόν. Ούτε αυτό δε σεβάστηκαν οι μισαροί διώκτες του.
Εκεί στην εξορία, γνωρίζεται με εναν απο τους σπουδαιότερους - μετέπειτα - δημιουργούς του κινηματογράφου, τον Νίκο Κούνδουρο, ο οποίος, το 1954, γυρίζοντας την πρώτη του ταινία ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ, του δίνει έναν - δεύτερο, αλλά σημαντικό - ρόλο στο έργο, εκτιμώντας τα ...φυσικά του προσόντα ως ηθοποιού. Αυτό ηταν. Ενα ΜΕΓΑΛΟ ΑΣΤΕΡΙ γεννιέται.
Για τα επόμενα πέντε χρόνια έπαιξε σε μικρούς ρόλους, εργαζόμενος παράλληλα και ως φροντιστής στα πλατό διαφόρων εταιρειών. Την περίοδο αυτή εμφανίστηκε σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου ως δευτεραγωνιστής και τριταγωνιστής. Μια απο αυτές είναι και η επόμενη μεγάλη ταινία του Κούνδουρου, Ο ΔΡΑΚΟΣ, πάνω σε σενάριο του επίσης μεγάλου και αξέχαστου Ιάκωβου Καμπανέλλη (θα τον δούμε κι αυτόν μέσα απο τούτη τη σειρά άρθρων), μια αξεπέραστη ταινία, ένα παγκόσμιο ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ που όταν προβλήθηκε στις ελληνικές αίθουσες, το 1956 αντιμετώπισε εμπορική αποτυχία αλλά και επιθετικότητα μεγάλης μερίδας του τύπου!
Είναι χαρακτηριστικό πως οι εφημερίδες της εποχής «Εστία» και «Αυγή», εκπρόσωποι δύο εκ διαμέτρου αντίθετων ιδεολογιών, κατηγόρησαν την ταινία ως ανθελληνική ζητώντας την επέμβαση του εισαγγελέα!
Ο Θανάσης εδώ, παίζει μαζί με τον Ντίνο Ηλιόπουλο και οι δυό τους δίνουν ΡΕΣΙΤΑΛ ερμηνείας. Ο ΔΡΑΚΟΣ αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις πλέον σημαντικές ταινίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου που συνδυάζει στοιχεία από τον ιταλικό νεορεαλισμό, τον γερμανικό εξπρεσιονισμό αλλά και το Φιλμ νουάρ.
Επόμενος μεγάλος σταθμός του Θανάση, η ανεπανάληπτη επιτυχία Ο ΗΛΙΑΣ ΤΟΥ 16ου, που εδώ πλέον παίρνει τον δεύτερο κύριο ρόλο, αυτόν του Θωμά και μαζί με τον Κώστα Χατζηχρήστο, αποτελούν ένα απο τα κλασσικότερα κινηματογραφικά δίδυμα όλων των εποχών! Ο ΗΛΙΑΣ ΤΟΥ 16ου όμως σηματοδοτεί και τη γνωριμία του με τον μεγάλο Φιλοποίμενα Φίνο, μια γνωριμία που εξελίσσεται σε μεγάλη συνεργασία, βάζοντάς τον στο "σαλόνι" του Ελληνικού σινεμά που λεγόταν Φίνος Φίλμ.
Ο Φίνος εντυπωσιάζεται βαθιά τόσο απο το ήθος του, όσο και απο το πηγαίο υποκριτικό του ταλέντο. Και όταν διαπιστώνει οτι δεν είχε ακόμη άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος Ηθοποιού, επειδή δεν φοίτησε στην Δραματική Σχολή, εισηγείται στην Επιτροπή Σταυράκου (αυτή που εξέδιδε τα κρατικά πιστοποιητικά) να πάρει την άδεια κατ' εξαίρεσιν, ως χαρισματικό ταλέντο. Ο Θανάσης δίνει τις εξετάσεις του και η επιτροπή του χορηγεί αμέσως την άδεια, όντας εντυπωσιασμένη απο την απίστευτη εκφραστικότητα του ταλέντου του. Την ίδια χρονιά, το 1959 δηλαδή, πατάει για πρώτη φορά το πόδι του στο θεατρικό σανίδι, δίπλα στον Νίκο Σταυρίδη και στην επιθεώρηση ΟΜΟΝΟΙΑ ΠΛΑΤΣ-ΠΛΟΥΤΣ που γίνεται μεγάλη επιτυχία.
Τα επόμενα 5 χρόνια, ο Θανάσης συμμετέχει σε πολλές δευτεροκλασάτες ταινίες διαφόρων σκηνοθετών, ταινίες όμως που που μέσα απο αυτές αφήνει το δικό του στίγμα και γίνεται ιδιαίτερα αγαπητός ως "καρατερίστας", με πιο σημαντική το ΨΗΛΑ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΧΙΤΛΕΡ του Ροβήρου Μανθούλη, που έχει επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο, δίπλα στον Βασίλη Διαμαντόπουλο. Η ταινία αυτή του δίνει την ευκαιρία να ενσαρκώσει για πρώτη φορά, τον Ελληνα αντιστασιακό που τόσο ήθελε στη καριέρα του ως ηθοποιός και αποτελεί φόρο τιμής στον ήρωα αντιστασιακό πατέρα του.
Ο Φίνος τον έχει μόνιμο στην εταιρεία του και οι σκηνοθέτες Αλέκος Σακελλάριος, Γιάννης Δαλιανίδης και Ντίνος Δημόπουλος, φροντίζουν να του δίνουν χαρακτηριστικούς ρόλους στις κωμωδίες που γυρίζουν. Ο ερωτευμένος χωροφύλαξ στη ΜΑΝΤΑΛΕΝΑ δίπλα στην Αλίκη, ο ...Θρασύβουλας στον ΑΤΣΙΔΑ δίπλα στον Ηλιόπουλο, ο ...τρελλός ντετέκτιβ Πέτρος Βανδής στη ΛΙΖΑ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ, δίπλα στην Αλίκη και πάλι, ο ...ενοχλητικός θυρωρός στο ΚΛΩΤΣΟΣΚΟΥΦΙ και πάλι δίπλα στην Αλίκη. Το κοινό ενθουσιάζεται με τις εμφανίσεις του αυτές και πολλές φορές μπαίνει στην αίθουσα για να δεί μια ταινία μόνο και μόνο επειδή βλεπει στος τίτλους το δικό του όνομα.
Ο Θανάσης όμως είναι βαθιά ανήσυχο άτομο και θέλει να εκφραστεί πιο ελεύθερα μέσα απο τις ταινίες του. Νοιώθει να ασφυκτιά, μέσα στα γρανάζια της οργανωμένης παραγωγής, είτε αυτή εκφράζεται απο δευτεροκλασάτες εταιρείες είτε απο την ίδια τη Φίνος Φίλμ. Θέλει να δώσει κάτι το πιο άμεσο, που θα άμεσα δεκτικό απο το κοινό του. Θέλει να ενσαρκώσει τον Ελληνα, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, δίνοντάς του τη μορφή του σύγχρονου Καραγκιόζη, του φτωχού καρπαζοεισπράκτορα αλλά και του καπάτσου καταφερτζή, του λαικού και φιλότιμου ανθρώπου του μεροκάματου, αλλά και αυτού του κεφιού και της χαράς. Ηθελε να του δώσει μια μορφή σατυρική, να πει πράγματα τραγικά μέσα απο τη σάτυρα και τον σουρεαλισμό. Κι έτσι, ιδρύει το 1965, τη δική του εταιρεία παραγωγής ταινιών, που φέρει τον (πασίγνωστο) τίτλο "Θ.Β. Ταινίες Γέλιου". Συνεργάζεται με μια πληθώρα χαρακτηριστικών ηθοποιών-κωμικών, που τον συνοδεύουν σχεδόν στις περισσότερες ταινίες που παράγει (Ζανίνο, Τάκης Μηλιάδης, Ταυγέτη, Λαυρέντης Διανέλλος, Νίτσα Τσαγανέα, Ηλίας Γεωργιάδης, Δημήτρης Καρυστινός, Γιώργος Βελέντζας, Νίκος Φέρμας), δημιουργώντας στην ουσία, έναν ...κινηματογραφικό θίασο. Στους γυναικείους ρόλους, ιδιαίτερη αδυναμία έχει στην Ελένη Ανουσάκη, την Αννα Φόνσου και τη Νόρα Κατσέλη.
Μέσα απο την κίνησή του αυτή, ξεπηδάνε σπουδαίες ταινίες που αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους, άριστα εκφραστικά δείγματα κωμωδίας-σάτυρας στον λαικό κινηματογράφο που δημιουργεί. Συνεργάζεται με νέους κυρίως σκηνοθέτες, με πιο σημαντική τη συνεργασία του με τον Πάνο Γλυκοφρύδη και τον Ντίνο Κατσουρίδη. Μερικές φορές σκηνοθετεί και ο ίδιος τον εαυτό του, με μεγάλη επιτυχία, αεικίνητος πάντα μπροστά και πίσω απο τις κάμερες.
Απο τις σπουδαίες αυτές ταινίες ξεχωρίζουν οι Θου Βου ΦΑΛΑΚΡΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ 000, ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΗΜΟΣΠΙΤΗΣ, Ο ΠΑΠΑΤΡΕΧΑΣ, ΠΑΡΕ ΚΟΣΜΕ, ΔΟΚΤΩΡ ΖΙ-ΒΕΓΓΟΣ, ΕΝΑ ΑΣΥΛΛΗΠΤΟ ΚΟΡΟΙΔΟ.
Ομως, ο Θανάσης δεν έχει τη...στόφα του παραγωγού, δηλαδή του επιχειρηματία, που θα σηκώσει, παράλληλα με τα καλλιτεχνικά, και τα οικονομικά ρίσκα.
Καθόλου φιδωλός στα έξοδα, οι ταινίες του σχεδόν γίνονται...υπερπαραγωγές, μέσα απο τα μεγάλα κόστη τους (παχυλές αμοιβές στους ηθοποιούς, ακριβές σκηνές, τεράστια έξοδα γενικής παραγωγής κλπ) και πολλές φορές, παρά τη μεγάλη εισπρακτική τους επιτυχία, δεν κατορθώνουν να βγάλουν έστω τα έξοδα της παραγωγής και η εταιρεία του αρχίζει να έχει μεγάλα παθητικά.
Ο Φίνος προσπαθεί να τον συνεφέρει και να τον νουθετήσει πολλές φορές.
-"Τί ειν' αυτά που κάνεις βρε, έχεις τρελλαθεί τελείως; Τι αμοιβές δίνεις; Θες να καταστραφείς;"
-"Τι να κάνω αφεντικό, ο κόσμος πρέπει να βγάλει καλό μεροκάματο, αμαρτία απ' το Θεό, δουλεύουν τόσες ώρες με μένα τον ...αρχιτρελλάρα!"
Μα η καταστροφή δεν αργεί να έρθει. Τέλη του 1968 και ο καλός μας άνθρωπος, βρίσκεται καταχρεωμένος στις τράπεζες και οι δικαστικοί κλητήρες μπαίνουν στα γραφεία της εταιρείας του. Ο Θανάσης τρέχει ασθμαίνοντας στο ...αφεντικό που υπεραγαπούσε, στον Φιλοποίμενα Φίνο, για βοήθεια. Ο Φίνος δεν διστάζει καθόλου και παρά το γεγονός οτι εκείνη τη περίοδο αντιμετώπιζε κι αυτός ταμειακές δυσκολίες (εχτιζε τότε στα Σπάτα τα νέα υπερσύγχρονα στούντιο της εταιρείας του), αναλαμβάνει να πληρώσει αρκετά απο τα χρέη του και αναλαμβάνει επίσης την εκμετάλλευση μερικών απο τις ταινίες του, μετεγγράφοντας την παραγωγή αυτών ως συμπαραγωγή με τη δική του εταιρεία (ΔΟΚΤΩΡ ΖΙ-ΒΕΓΓΟΣ, ΕΝΑ ΑΣΥΛΛΗΠΤΟ ΚΟΡΟΙΔΟ, ΦΑΛΑΚΡΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ "ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΓΗΣ-ΜΑΔΙΑΜ", ΠΟΙΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ) για να γλυτώσουν απο τη κατάσχεση.
"Αφεντικό, να σου φιλήσω το χέρι"!!, ορμάει στον Φίνο δακρυσμένος απο συγκίνηση.
"Τρελλάθηκες μωρέ, παράτα το χέρι μου ήσυχο! Κάτσε εδώ τώρα να τα βρούμε και να φτιάξουμε νέο συμβόλαιο οι δυό μας! Απο σήμερα παρατάς τις κουτουράδες"!!!
Ο Θανασης πλέον ωριμάζει και σαν επαγγελματίας. Παρ' όλο που απο δώ και πέρα δεν θα χαριστεί σε κανέναν, το φιλότιμο και η χρυσή του καρδιά δεν επηρεάζονται καθόλου απο αυτή τη θύελλα που πέρασε. Η Φίνος Φίλμ γίνεται πλέον το "μόνιμο σπίτι του" αλλά παρ' όλα αυτά, οι καλλιτεχνικές του ανησυχίες τον σπρώχνουν και σε ακόμη πιο ουσιώδεις συνεργασίες εκτός της εταιρείας, με την άδεια ασφαλώς του...μεγάλου αφεντικού. Η σπουδαιότερη ασφαλώς είναι αυτή με τον Ντίνο Κατσουρίδη, που του δίνει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει ακόμη μεγαλύτερες πτυχές του ταλέντου του.
Καρπός αυτής της συνεργασίας, δυό πολύ μεγάλες ταινίες, που του αποφέρουν και οι δύο το μεγάλο βραβείο Α' Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τα αριστουργήματα ΤΙ ΕΚΑΝΕΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΘΑΝΑΣΗ(1971) και ΘΑΝΑΣΗ ΠΑΡΕ Τ' ΟΠΛΟ ΣΟΥ (1973).
Η πρώτη, γίνεται η μεγαλύτερη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία του Θανάση, με 649.000 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή και γίνεται σύμβολο Αντίστασης σε κάθε φασιστικό και ολοκληρωτικό καθεστώς και φυσικά το κοινό ταυτίζεται με τον ήρωα Θανάση, μια ταύτιση που δεν αργεί να επιφέρει και την πρώτη οργανωμένη διαμαρτυρία στο χουντικό καθεστώς. Η δεύτερη, βαθιά αγχωτική και σκοτεινή περιπέτεια δρόμου, γίνεται γροθιά στο στομάχι του κοινού, που δεν την "αντέχει" και την απορρίπτει εμπορικά.
Με τη Φίνος Φίλμ, γυρίζει τρείς σπουδαίες ταινίες που δίνουν ταυτόχρονα και τα σκήπτρα εμπορικότητος και πάλι στον Θανάση, που γίνεται ο κυριότερος αντίπαλος της...Αλίκης!
ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΒΙΕΤΝΑΜ (1970), Ο ΞΕΝΟΙΑΣΤΟΣ ΠΑΛΑΒΙΑΡΗΣ(1971) και ο ΤΣΑΡΛΑΤΑΝΟΣ(1973), μια θεοπάλαβη σάτυρα του νεότευκτου τότε διαφημιστικού κόσμου της τηλεόρασης αλλά και των ...παθών της μετανάστευσης!
Το 1973 σηματοδοτεί και την απόλυτη κατρακύλα των εισητηρίων του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου και την απαξίωσή του απο το κοινό, που προτιμά την τηλεόραση και ταυτόχρονα οδηγεί τους περισσότερους παραγωγούς στο σοφτ-πορνό και στην αισθησιακή ταινία. Ολους εκτός απο τον ξεροκέφαλο Φίνο, που παρά τις τρομερά αντίξοες συνθήκες προτιμά τον δικό του δρόμο, αυτόν της ποιότητας και του αξιοπρεπούς σινεμά. Ο Θανάσης τον ακολουθεί κατα πόδας, χαρίζοντάς του γι άλλη μια φορά τα σκήπτρα εμπορικότητας με την επίσης θεοπάλαβη σάτυρα των ...βρώμικων δικτατόρων της Νοτίου Αμερικής με το ΔΙΚΤΑΤΩΡ ΚΑΛΕΙ...ΘΑΝΑΣΗ!, πάνω σε σενάριο Ασημάκη Γιαλαμά και σκηνοθεσία Πάνου Γλυκοφρύδη.
Η ταινία ...ενοχλεί το καθεστώς και ταλαιπωρείται απο τη λογοκρισία η οποία ειδοποιεί τη Φίνος Φίλμ οτι για να της δώσει άδεια προβολής, θα πρέπει να...αλλαχτεί ο τίτλος! Παρ'ολα αυτά, η ταινία προβάλλεται για 15 μέρες με αυτόν τον τίτλο και στη συνέχεια, η κόπια αποσύρεται και προστίθεται ο ...νέος τίτλος ΤΡΕΛΛΟΣ...ΤΡΕΛΛΟΣ ΒΕΓΓΟΣ, που είναι και απολύτως προσωρινός. Η ταινία επανακυκλοφορεί ένα χρόνο αργότερα, μετά τη πτώση της δικτατορίας με τον κανονικό της τίτλο, χωρίς άλλα προβλήματα.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1976 και ενώ ο εμπορικός κινηματογράφος πνέει τα λοίσθια, ο Θανάσης γυρίζει άλλη μια ταινία με τη Φίνος Φίλμ, που έμελλε αυτή τη φορά να γίνει η σανίδα σωτηρίας για την εταιρεία απο οικονομικής πλευράς, που θεωρήθηκε απο τον ίδιο τον Θανάση ως ανταπόδοση της θυσίας που έκανε 8 χρόνια πρίν γι αυτόν ο ίδιος ο Φίνος.
Ενα βήμα πρίν τη χρεωκοπία, ο καθηλωμένος σε ένα κρεββάτι μέγας Φιλοποίμην, υπογράφει τα τελικά συμβόλαια της ταινίας, μιας ταινίας -ύμνου στην καταδίκη του φασισμού ανα την ελληνική ιστορία. Τίτλος της, Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΣΦΑΛΙΑΡΑΣ, που την υπογράφουν οι δύο πιο σπουδαίοι σκηνοθέτες στην καριέρα του Θανάση, ο Πάνος Γλυκοφρύδης και ο Ντίνος Κατσουρίδης. Ο Θανάσης γίνεται για άλλη μια φορά ο μέσος Ελληνας που βρίσκεται κάτω απο τη μέγγενη δύο φασιστικών καθεστώτων, αυτών της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου και κατασυγκινεί κοινό και κριτικούς με την ερμηνεία του. Διθυραμβικές κριτικές, πρωτη σε εισιτήρια Α' προβολής (610.000) και ένας Θανάσης πιο μεστός και πιο ώριμος απο ποτέ.
Το 1977 ήταν η χρονιά που σημαδεύτηκε απο τον θάνατο του μεγάλου Φιλοποίμενα (θα πούμε περισσότερα γι αυτή τη τεράστια φυσιογνωμία μέσα απο τούτη τη σειρά) και μαζί το τέλος του εμπορικού ελληνικού ποιοτικού κινηματογράφου, έτσι όπως εκφράστηκε μέσα απο τις ταινίες της Φίνος Φίλμ και ο Θανάσης κλαίει σαν μωρό παιδί πάνω στο φέρετρο του Μεγάλου αυτού Ανδρός. Και μαζί του, όλη η Ελλάδα, καλλιτεχνική και κοινωνική...
Το 1978, εκεί που οι παραγωγοί μάζευαν τα σκηνικα και τα μηχανήματα, ξενοικιάζοντας στούντιο και πουλώντας υλικό στη τηλεόραση, έρχεται και πάλι η... ογκώδης μορφή του αεικίνητου Θανάση, να αναστήσει τον "νεκρό" εμπορικό κινηματογράφο, με μια ταινία-σταθμός που την υπογράφει ο σημαντικός Ελληνας σκηνοθέτης Θόδωρος Μαραγκός.
Τίτλος της, ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΑΝΕ ΓΙΑ ΤΗ ...ΧΑΒΟΥΖΑ, μια αελέητη σάτυρα της ελληνικής καθημερινότητας με σαφείς πολιτικές προεκτάσεις, που ενθουσιάζει κοινο και κριτικούς.
Θρίαμβος στα ταμεία και άλλος ένας καλλιτεχνικός θρίαμβος για τον Θανάση, που στα πενήντα του χρόνια δείχνει να περνάει μια δεύτερη νεότητα.
Η τεράστια αυτή επιτυχία, φέρνει γρήγορα τον ΠΑΛΑΒΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ, που δεν είναι όμως...αντάξια της πρώτης. Απλώς κι εδώ ο Θανάσης υποδύεται τον εαυτό του σε διάφορα σκετσάκια καθημερινής τρέλλας. Με τον Θόδωρο Μαραγκό, γυρίζει άλλη μια πολιτική σάτυρα, το ΘΑΝΑΣΗ ΣΦΙΞΕ ΚΙ ΑΛΛΟ ΤΟ ...ΖΩΝΑΡΙ, που παρά την καλλιτεχνική της επιτυχία, δεν έχει και την ανάλογη εμπορική.
Στο μεταξύ, η νέα αυτή άνοδος του εμπορικού σινεμά, τον κάνει να αναθαρρήσει και να ανοίξει και πάλι την εδώ και 9 χρόνια κλειστή εταιρεία του, πάνω σε νέες οικονομικές βάσεις, γυρίζοντας άλλες τρείς ταινίες ως "Θ.Β. Ταινίες Γέλιου", Ο ΦΑΛΑΚΡΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ, Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟ ΦΙΔΙ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΝΟΝΙ (συμπαραγωγή με Κλέαρχο Κονιτσιώτη) και ΒΕΓΓΟΣ, Ο ΤΡΕΛΛΟΣ ΚΑΜΙΚΑΖΙ.
Ομως, η δεκαετία του 80, η δεκαετία της παρακμής, δεν τον αφήνει πλέον να εκφραστεί όπως αυτός θέλει μέσα απο τον κινηματογράφο. Μετά απο ένα σύντομο πέρασμα απο τις βιντεοταινίες (για βιοποριστικούς κυρίως λόγους), το 1988, συνεργάζεται για πρώτη φορά με την τηλεόραση και την ΕΡΤ, δημιουργώντας μια σειρά που άφησε εποχή, τα περίφημα ΒΕΓΓΑΛΙΚΑ. Μια σειρά διαφόρων κωμικων-σατυρικών σκέτς, που δημιουργεί μαζί με τον ...αιώνιο συνεργάτη του, σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη, σηματοδοτώντας μια νέα καριέρα τόσο στην τηλεόραση, όσο και στον νέο πια, αναγεννημένο κινηματογράφο.
Μετά τα ΒΕΓΓΑΛΙΚΑ και την ΕΡΤ, συνεργάζεται με τον ΑΝΤ-1 και τον Γιώργο Λαζαρίδη στη σειρά ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ, σατυρίζοντας τα ...κακώς κείμενα της κομματικής πλέον Ελληνικής Αστυνομίας του ΠΑΣΟΚ και των άλλων...δημοκρατικών δυνάμεων και παράλληλα γυρίζει με τον Παντελή Βούλγαρη τις ΗΣΥΧΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, μια εξαιρετική ταινία στην οποία ξεδιπλώνει όλη την μεστότητα και την εμπειρία του ως ηθοποιός που κουβαλάει επάνω του σχεδόν 50 χρόνια προσφοράς και έργου.
Το 1993, ο ελληνοισπανός σκηνοθέτης Πατρίς Βιβάνκος, τον επιλέγει για τον κύριο ρόλο στη ταινία του, ελληνοισπανογαλλικής παραγωγής με τίτλο ΖΩΗ ΧΑΡΙΣΑΜΕΝΗ και το 1995, είναι η σειρά του Θόδωρου Αγγελόπουλου να υποκλιθεί στο ταλέντο του, επιλέγοντάς τον για το ρόλο του ταξιτζή, δίπλα στον μεγάλο Χάρβει Καιτέλ στην ταινία του ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ, μια ταινία που σαρώνει τα βραβεία όπου κι αν προβαλλεται, με κυριώτερο το βραβείο FIPRECI στο Φεστιβάλ των Καννών. Συνολικά η ταινία αποσπά 8 διεθνή βραβεία και 15 προκρίσεις για άλλα τόσα.
Η ερμηνεία του έχει πια διαφοροποιηθεί, είναι χαμηλών τόνων αλλά μεγάλης εκφραστικότητας, με κορυφαία στιγμή το ρόλο του στην ταινία ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΔΡΟΜΟΣ , συνεργασία για δεύτερη φορά με τον Παντελή Βούλγαρη, δίνοντας την συγκλονιστικότερη ερμηνεία του ως ηθοποιός όλων των εποχών.
Η τηλεόραση εξακολουθεί να τον ...φλερτάρει με τις σειρές ΠΕΡΙ ΑΝΕΜΩΝ ΚΑΙ ΥΔΑΤΩΝ για το ΜΕGA CHANNEL, η οποία, κατα πολλούς, θεωρείται ως η καλύτερη του τηλεοπτική εμφάνιση, το ΚΑΘΡΕΦΤΗ-ΚΑΘΡΕΦΤΑΚΙ ΜΟΥ στον ΑΝΤ-1 και το ΕΡΩΤΑΣ, ΟΠΩΣ ΕΡΗΜΟΣ για τη ΝΕΤ.
Το κύκνειο άσμα του στον κινηματογράφο, αποτελεί η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη, το ΨΥΧΗ ΒΑΘΕΙΑ (2009), μια ταινία συγκλονιστική για τις επιπτώσεις του Εμφυλίου Πολέμου στη μεταπολεμική Ελλάδα...
Ο Θανάσης Βέγγος, υπήρξε αναμφίβολα ένας ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ένας ΜΕΓΑΛΟΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ, μια ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ.
Η πατρίδα τον τίμησε όπως του άξιζε, με την απονομή απο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, του μεταλλίου του Ταγματος του Φοίνικα και το Βραβείο Εξαίρετων Πράξεων, ελάχιστη προσφορά προς έναν Μεγάλο Ελληνα, Ανθρωπο και Πατριώτη.
Η Πατρίδα κλύνει ελαφρά το γόνυ μπροστά στη σωρό σου, δακρυσμένη απ τη μεγάλη απώλεια...
Καλό σου ταξίδι Θανάση μας, Καλό κατευόδιο! Η Αγάπη μας και ο Σεβασμός μας, ο δικός μου και όλης της Ελλάδας, είναι μαζί σου...
Απόψε θρηνούμε για εναν πολύ μεγάλο Ανθρωπο, Πατριώτη και Ηθοποιό, τον Θανάση Βέγγο, που έφυγε σήμερα Τρίτη 5 Μαίου του 2011 στις 7 το πρωί, χάνοντας τη μάχη με το θάνατο μετά απο το οξύτατο εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη το Δεκέμβριο του 2010...
Ο Θανάσης Βέγγος, ο Καλός μας Ανθρωπος, δεν υπήρξε μόνον ένας απο τους λεγόμενους Μεγάλους Ηθοποιούς μιας μεγάλης γενιάς καλλιτεχνών. Υπήρξε ένα ΜΕΓΙΣΤΟ παράδειγμα Ηθους και Ανθρωπιάς για όλους μας. Η καλωσύνη του και η μεγάλη του καρδιά, είχε γίνει θρύλος στα καλλιτεχνικά δρώμενα της πατρίδας μας. Δεν υπήρχε άνθρωπος της Τέχνης που να μην τον εκτιμούσε και να μην τον αγαπούσε.
Και το κυριώτερο, αυτόν τον Ανθρωπο, με ευλόγησε η Τύχη και τον ΓΝΩΡΙΣΑ κάποτε απο κοντά! Δεν θα πω πώς και πού, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει οτι αυτός ο μέγιστος Ανθρωπος μου έκανε την πολύ μεγάλη τιμή, να καθίσει μαζί μου και να μοιραστεί το ουζάκι και τη λακέρδα μαζί με το χταποδάκι λιαστό σε κάποια ελληνική παραλία, τον Αυγουστο του 1989...
Ο Θανάσης Βέγγος λοιπόν, ο καλός μας άνθρωπος, έφυγε κι αυτός για την Γειτονιά των Αγγέλων, εκεί όπου έχει μαζωχτεί τόσα χρόνια η ελίτ της ελληνικής διανόησης και της Τέχνης. Εκεί πια θα συναντήσει τους σπουδαίους και μεγάλους φίλους του, τον Δημήτρη Χόρν, τον Μάνο Χατζηδάκι, τον Φιλοποίμενα Φίνο, την Κατίνα Παξινού, τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον Δημήτρη Μυράτ, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τη Τζένη Καρέζη, την Μελίνα... Ολοι τους εκεί, μια παρέα σπουδαίων Ελλήνων, που ίσως να περίμεναν τον Θανάση "τους" για να ξεκινήσουν μια μεγάλη παράσταση. Την τελευταία Μεγάλη Παράσταση στις γειτονιές του Παραδείσου...
Ο Θανάσης δεν υπήρξε ένας απλός κωμικός. Δεν ήταν μια απλή κωμική φιγούρα που γέμιζε με τη μορφή του μια ταινία ή ένα θεατρικό σανίδι, Υπήρξε η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ στο χώρο της Ελληνικής Σάτυρας και δεν είναι τυχαίο που ο επίσης μεγάλος ηθοποιός Αντονυ Πέρκινς τον χαρακτήρισε ως "τον Ελληνα Τσάρλυ Τσάπλιν".
Ηταν εκείνος που ενσάρκωσε τον ίδιο τον Ελληνα, που με το φιλότιμό του και την ανοιχτή του καρδιά, αγκάλιαζε όλον τον κόσμο και όλος ο κόσμος τον ποδοπατούσε. Ηταν ο προδομένος Ελληνας, ο νοικοκύρης που φρόντιζε για όλους χωρίς να κρατάει τίποτε για τον εαυτό του ("Ο Παπατρέχας", "Πάρε Κόσμε") ο μετανάστης που δούλευε νυχθημερόν στις φάμπρικες της Γερμανίας και που του φάγανε τα λεφτά ("Ο Τσαρλατάνος"), ο πατριώτης που συνελάμβαναν οι κατακτητές και τον βασάνιζαν αλύπητα ("Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση") ο μεροκαματιάρης που τα καθημερινά αδιέξοδα τον οδηγούν στη τρέλλα ("Θανάση πάρε τ' όπλο σου"), ο Θανάσης-Λαός, που βασανίζεται απο δύο Δικτάτορες για το ..."καλό του" ("Ο Θανάσης στη χώρα της Σφαλιάρας"), ο Ελληνας που δεν χάνει ποτέ τα όνειρα και τις ελπίδες του ("Ξένοιαστος Παλαβιάρης"), ο Ελληνας που - ως καταφερτζής και εφευρετικός - επιβιώνει ακόμη και στη μεγαλύτερη κόλαση του πολέμου ("Διακοπές στο Βιετνάμ"). Ο Θανάσης ο δικός μας, ο εαυτός μας ή καλύτερα, το σπουδαιότερο κομμάτι του εαυτού μας.
Ο Ελληνας Θανάσης.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που στο 90% των ρόλων του, ενσάρκωνε τον ...ήρωα Θανάση, ταυτιζόμενος με τον ίδιο τον εαυτό του σ' αυτό που έπαιζε. Δεν υπήρξε καλύτερος ενσαρκωτής του ρόλου του φτωχού βιοπαλαιστή Ελληνα. Που μέσα απο το γέλιο που έβγαζε η κάθε του ατάκα και τα σουρεαλιστικά του γκάνγκ, μας έκλεινε το μάτι λέγοντάς μας με ενα χαμόγελο "Κουράγιο, η ζωή πάντα θα σ αγαπάει όσο την αγαπάς κι εσύ"...
Ο Θανάσης δεν σπούδασε πότε του Ηθοποιός. Δεν τελείωσε καμμιά Δραματική Σχολή. Η εγκυκλοπαιδική μόρφωσή του δεν ήταν σπουδαία. Σπουδαία υπήρξε η ΗΘΙΚΗ του μόρφωση, αυτή που ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ άνθρωποι, ΕΠΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΠΕΔΟΥ, είχαν και έχουν.
Ο Θανάσης γεννήθηκε στον Πειραιά, στο Νέο Φάληρο, στις 29 Μαΐου του 1927 από το Βασίλη και την Ευδοκία Βέγγου, των οποίων ήταν και το μοναδικό παιδί.
Ο πατέρας του ήταν δημόσιος υπάλληλος, συγκεκριμένα εργαζόταν στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού, και Ηρωας της Αντίστασης. Μετά τον πόλεμο, εκδιώχθηκε από τη δουλειά του εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων. Η απόλυση του πατέρα του προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στην οικογένεια του Θανάση, κάτι που τον αναγκάζει να ριχτεί, σε ηλικία μόλις 16 ετών, στον αγώνα για το μεροκάματο. Κυριότερη μεταξύ των επαγγελμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ήταν η απασχόληση σε επεξεργασίες δερμάτων. Παράλληλα έκανε διάφορα μικροθελήματα στη γειτονιά του.
Σε μια γειτονιά, όπου τον λάτρευαν όλοι.
Το 1948 συλλαμβάνεται απο την Ασφάλεια ως "δρών κομμουνιστής", κατηγορία ψευδέστατη που όμως το σκοτεινό και διευφθαρμένο παρακράτος ούτε κάν μπαίνει στον κόπο να διασταυρώσει. Το γεγονός οτι ο πατέρας του πολέμησε δίπλα στον Μάρκο Βαφειάδη στην Αντίσταση, αρκούσε. Ο Θανάσης εξορίζεται στη Μακρόνησο, αφήνοντας πίσω του τη φτωχή μάνα του Ευδοκία, μια μάνα η οποία περίμενε μόνο απο αυτόν. Ούτε αυτό δε σεβάστηκαν οι μισαροί διώκτες του.
Εκεί στην εξορία, γνωρίζεται με εναν απο τους σπουδαιότερους - μετέπειτα - δημιουργούς του κινηματογράφου, τον Νίκο Κούνδουρο, ο οποίος, το 1954, γυρίζοντας την πρώτη του ταινία ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ, του δίνει έναν - δεύτερο, αλλά σημαντικό - ρόλο στο έργο, εκτιμώντας τα ...φυσικά του προσόντα ως ηθοποιού. Αυτό ηταν. Ενα ΜΕΓΑΛΟ ΑΣΤΕΡΙ γεννιέται.
Για τα επόμενα πέντε χρόνια έπαιξε σε μικρούς ρόλους, εργαζόμενος παράλληλα και ως φροντιστής στα πλατό διαφόρων εταιρειών. Την περίοδο αυτή εμφανίστηκε σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου ως δευτεραγωνιστής και τριταγωνιστής. Μια απο αυτές είναι και η επόμενη μεγάλη ταινία του Κούνδουρου, Ο ΔΡΑΚΟΣ, πάνω σε σενάριο του επίσης μεγάλου και αξέχαστου Ιάκωβου Καμπανέλλη (θα τον δούμε κι αυτόν μέσα απο τούτη τη σειρά άρθρων), μια αξεπέραστη ταινία, ένα παγκόσμιο ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ που όταν προβλήθηκε στις ελληνικές αίθουσες, το 1956 αντιμετώπισε εμπορική αποτυχία αλλά και επιθετικότητα μεγάλης μερίδας του τύπου!
Είναι χαρακτηριστικό πως οι εφημερίδες της εποχής «Εστία» και «Αυγή», εκπρόσωποι δύο εκ διαμέτρου αντίθετων ιδεολογιών, κατηγόρησαν την ταινία ως ανθελληνική ζητώντας την επέμβαση του εισαγγελέα!
Ο Θανάσης εδώ, παίζει μαζί με τον Ντίνο Ηλιόπουλο και οι δυό τους δίνουν ΡΕΣΙΤΑΛ ερμηνείας. Ο ΔΡΑΚΟΣ αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις πλέον σημαντικές ταινίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου που συνδυάζει στοιχεία από τον ιταλικό νεορεαλισμό, τον γερμανικό εξπρεσιονισμό αλλά και το Φιλμ νουάρ.
Ο Φίνος εντυπωσιάζεται βαθιά τόσο απο το ήθος του, όσο και απο το πηγαίο υποκριτικό του ταλέντο. Και όταν διαπιστώνει οτι δεν είχε ακόμη άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος Ηθοποιού, επειδή δεν φοίτησε στην Δραματική Σχολή, εισηγείται στην Επιτροπή Σταυράκου (αυτή που εξέδιδε τα κρατικά πιστοποιητικά) να πάρει την άδεια κατ' εξαίρεσιν, ως χαρισματικό ταλέντο. Ο Θανάσης δίνει τις εξετάσεις του και η επιτροπή του χορηγεί αμέσως την άδεια, όντας εντυπωσιασμένη απο την απίστευτη εκφραστικότητα του ταλέντου του. Την ίδια χρονιά, το 1959 δηλαδή, πατάει για πρώτη φορά το πόδι του στο θεατρικό σανίδι, δίπλα στον Νίκο Σταυρίδη και στην επιθεώρηση ΟΜΟΝΟΙΑ ΠΛΑΤΣ-ΠΛΟΥΤΣ που γίνεται μεγάλη επιτυχία.
Τα επόμενα 5 χρόνια, ο Θανάσης συμμετέχει σε πολλές δευτεροκλασάτες ταινίες διαφόρων σκηνοθετών, ταινίες όμως που που μέσα απο αυτές αφήνει το δικό του στίγμα και γίνεται ιδιαίτερα αγαπητός ως "καρατερίστας", με πιο σημαντική το ΨΗΛΑ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΧΙΤΛΕΡ του Ροβήρου Μανθούλη, που έχει επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο, δίπλα στον Βασίλη Διαμαντόπουλο. Η ταινία αυτή του δίνει την ευκαιρία να ενσαρκώσει για πρώτη φορά, τον Ελληνα αντιστασιακό που τόσο ήθελε στη καριέρα του ως ηθοποιός και αποτελεί φόρο τιμής στον ήρωα αντιστασιακό πατέρα του.
Ο Φίνος τον έχει μόνιμο στην εταιρεία του και οι σκηνοθέτες Αλέκος Σακελλάριος, Γιάννης Δαλιανίδης και Ντίνος Δημόπουλος, φροντίζουν να του δίνουν χαρακτηριστικούς ρόλους στις κωμωδίες που γυρίζουν. Ο ερωτευμένος χωροφύλαξ στη ΜΑΝΤΑΛΕΝΑ δίπλα στην Αλίκη, ο ...Θρασύβουλας στον ΑΤΣΙΔΑ δίπλα στον Ηλιόπουλο, ο ...τρελλός ντετέκτιβ Πέτρος Βανδής στη ΛΙΖΑ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ, δίπλα στην Αλίκη και πάλι, ο ...ενοχλητικός θυρωρός στο ΚΛΩΤΣΟΣΚΟΥΦΙ και πάλι δίπλα στην Αλίκη. Το κοινό ενθουσιάζεται με τις εμφανίσεις του αυτές και πολλές φορές μπαίνει στην αίθουσα για να δεί μια ταινία μόνο και μόνο επειδή βλεπει στος τίτλους το δικό του όνομα.
Ο Θανάσης όμως είναι βαθιά ανήσυχο άτομο και θέλει να εκφραστεί πιο ελεύθερα μέσα απο τις ταινίες του. Νοιώθει να ασφυκτιά, μέσα στα γρανάζια της οργανωμένης παραγωγής, είτε αυτή εκφράζεται απο δευτεροκλασάτες εταιρείες είτε απο την ίδια τη Φίνος Φίλμ. Θέλει να δώσει κάτι το πιο άμεσο, που θα άμεσα δεκτικό απο το κοινό του. Θέλει να ενσαρκώσει τον Ελληνα, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, δίνοντάς του τη μορφή του σύγχρονου Καραγκιόζη, του φτωχού καρπαζοεισπράκτορα αλλά και του καπάτσου καταφερτζή, του λαικού και φιλότιμου ανθρώπου του μεροκάματου, αλλά και αυτού του κεφιού και της χαράς. Ηθελε να του δώσει μια μορφή σατυρική, να πει πράγματα τραγικά μέσα απο τη σάτυρα και τον σουρεαλισμό. Κι έτσι, ιδρύει το 1965, τη δική του εταιρεία παραγωγής ταινιών, που φέρει τον (πασίγνωστο) τίτλο "Θ.Β. Ταινίες Γέλιου". Συνεργάζεται με μια πληθώρα χαρακτηριστικών ηθοποιών-κωμικών, που τον συνοδεύουν σχεδόν στις περισσότερες ταινίες που παράγει (Ζανίνο, Τάκης Μηλιάδης, Ταυγέτη, Λαυρέντης Διανέλλος, Νίτσα Τσαγανέα, Ηλίας Γεωργιάδης, Δημήτρης Καρυστινός, Γιώργος Βελέντζας, Νίκος Φέρμας), δημιουργώντας στην ουσία, έναν ...κινηματογραφικό θίασο. Στους γυναικείους ρόλους, ιδιαίτερη αδυναμία έχει στην Ελένη Ανουσάκη, την Αννα Φόνσου και τη Νόρα Κατσέλη.
Μέσα απο την κίνησή του αυτή, ξεπηδάνε σπουδαίες ταινίες που αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους, άριστα εκφραστικά δείγματα κωμωδίας-σάτυρας στον λαικό κινηματογράφο που δημιουργεί. Συνεργάζεται με νέους κυρίως σκηνοθέτες, με πιο σημαντική τη συνεργασία του με τον Πάνο Γλυκοφρύδη και τον Ντίνο Κατσουρίδη. Μερικές φορές σκηνοθετεί και ο ίδιος τον εαυτό του, με μεγάλη επιτυχία, αεικίνητος πάντα μπροστά και πίσω απο τις κάμερες.
Ομως, ο Θανάσης δεν έχει τη...στόφα του παραγωγού, δηλαδή του επιχειρηματία, που θα σηκώσει, παράλληλα με τα καλλιτεχνικά, και τα οικονομικά ρίσκα.
Καθόλου φιδωλός στα έξοδα, οι ταινίες του σχεδόν γίνονται...υπερπαραγωγές, μέσα απο τα μεγάλα κόστη τους (παχυλές αμοιβές στους ηθοποιούς, ακριβές σκηνές, τεράστια έξοδα γενικής παραγωγής κλπ) και πολλές φορές, παρά τη μεγάλη εισπρακτική τους επιτυχία, δεν κατορθώνουν να βγάλουν έστω τα έξοδα της παραγωγής και η εταιρεία του αρχίζει να έχει μεγάλα παθητικά.
Ο Φίνος προσπαθεί να τον συνεφέρει και να τον νουθετήσει πολλές φορές.
-"Τί ειν' αυτά που κάνεις βρε, έχεις τρελλαθεί τελείως; Τι αμοιβές δίνεις; Θες να καταστραφείς;"
-"Τι να κάνω αφεντικό, ο κόσμος πρέπει να βγάλει καλό μεροκάματο, αμαρτία απ' το Θεό, δουλεύουν τόσες ώρες με μένα τον ...αρχιτρελλάρα!"
Μα η καταστροφή δεν αργεί να έρθει. Τέλη του 1968 και ο καλός μας άνθρωπος, βρίσκεται καταχρεωμένος στις τράπεζες και οι δικαστικοί κλητήρες μπαίνουν στα γραφεία της εταιρείας του. Ο Θανάσης τρέχει ασθμαίνοντας στο ...αφεντικό που υπεραγαπούσε, στον Φιλοποίμενα Φίνο, για βοήθεια. Ο Φίνος δεν διστάζει καθόλου και παρά το γεγονός οτι εκείνη τη περίοδο αντιμετώπιζε κι αυτός ταμειακές δυσκολίες (εχτιζε τότε στα Σπάτα τα νέα υπερσύγχρονα στούντιο της εταιρείας του), αναλαμβάνει να πληρώσει αρκετά απο τα χρέη του και αναλαμβάνει επίσης την εκμετάλλευση μερικών απο τις ταινίες του, μετεγγράφοντας την παραγωγή αυτών ως συμπαραγωγή με τη δική του εταιρεία (ΔΟΚΤΩΡ ΖΙ-ΒΕΓΓΟΣ, ΕΝΑ ΑΣΥΛΛΗΠΤΟ ΚΟΡΟΙΔΟ, ΦΑΛΑΚΡΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ "ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΓΗΣ-ΜΑΔΙΑΜ", ΠΟΙΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ) για να γλυτώσουν απο τη κατάσχεση.
"Τρελλάθηκες μωρέ, παράτα το χέρι μου ήσυχο! Κάτσε εδώ τώρα να τα βρούμε και να φτιάξουμε νέο συμβόλαιο οι δυό μας! Απο σήμερα παρατάς τις κουτουράδες"!!!
Ο Θανασης πλέον ωριμάζει και σαν επαγγελματίας. Παρ' όλο που απο δώ και πέρα δεν θα χαριστεί σε κανέναν, το φιλότιμο και η χρυσή του καρδιά δεν επηρεάζονται καθόλου απο αυτή τη θύελλα που πέρασε. Η Φίνος Φίλμ γίνεται πλέον το "μόνιμο σπίτι του" αλλά παρ' όλα αυτά, οι καλλιτεχνικές του ανησυχίες τον σπρώχνουν και σε ακόμη πιο ουσιώδεις συνεργασίες εκτός της εταιρείας, με την άδεια ασφαλώς του...μεγάλου αφεντικού. Η σπουδαιότερη ασφαλώς είναι αυτή με τον Ντίνο Κατσουρίδη, που του δίνει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει ακόμη μεγαλύτερες πτυχές του ταλέντου του.
Η πρώτη, γίνεται η μεγαλύτερη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία του Θανάση, με 649.000 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή και γίνεται σύμβολο Αντίστασης σε κάθε φασιστικό και ολοκληρωτικό καθεστώς και φυσικά το κοινό ταυτίζεται με τον ήρωα Θανάση, μια ταύτιση που δεν αργεί να επιφέρει και την πρώτη οργανωμένη διαμαρτυρία στο χουντικό καθεστώς. Η δεύτερη, βαθιά αγχωτική και σκοτεινή περιπέτεια δρόμου, γίνεται γροθιά στο στομάχι του κοινού, που δεν την "αντέχει" και την απορρίπτει εμπορικά.
ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΒΙΕΤΝΑΜ (1970), Ο ΞΕΝΟΙΑΣΤΟΣ ΠΑΛΑΒΙΑΡΗΣ(1971) και ο ΤΣΑΡΛΑΤΑΝΟΣ(1973), μια θεοπάλαβη σάτυρα του νεότευκτου τότε διαφημιστικού κόσμου της τηλεόρασης αλλά και των ...παθών της μετανάστευσης!
Το 1973 σηματοδοτεί και την απόλυτη κατρακύλα των εισητηρίων του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου και την απαξίωσή του απο το κοινό, που προτιμά την τηλεόραση και ταυτόχρονα οδηγεί τους περισσότερους παραγωγούς στο σοφτ-πορνό και στην αισθησιακή ταινία. Ολους εκτός απο τον ξεροκέφαλο Φίνο, που παρά τις τρομερά αντίξοες συνθήκες προτιμά τον δικό του δρόμο, αυτόν της ποιότητας και του αξιοπρεπούς σινεμά. Ο Θανάσης τον ακολουθεί κατα πόδας, χαρίζοντάς του γι άλλη μια φορά τα σκήπτρα εμπορικότητας με την επίσης θεοπάλαβη σάτυρα των ...βρώμικων δικτατόρων της Νοτίου Αμερικής με το ΔΙΚΤΑΤΩΡ ΚΑΛΕΙ...ΘΑΝΑΣΗ!, πάνω σε σενάριο Ασημάκη Γιαλαμά και σκηνοθεσία Πάνου Γλυκοφρύδη.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1976 και ενώ ο εμπορικός κινηματογράφος πνέει τα λοίσθια, ο Θανάσης γυρίζει άλλη μια ταινία με τη Φίνος Φίλμ, που έμελλε αυτή τη φορά να γίνει η σανίδα σωτηρίας για την εταιρεία απο οικονομικής πλευράς, που θεωρήθηκε απο τον ίδιο τον Θανάση ως ανταπόδοση της θυσίας που έκανε 8 χρόνια πρίν γι αυτόν ο ίδιος ο Φίνος.
Το 1977 ήταν η χρονιά που σημαδεύτηκε απο τον θάνατο του μεγάλου Φιλοποίμενα (θα πούμε περισσότερα γι αυτή τη τεράστια φυσιογνωμία μέσα απο τούτη τη σειρά) και μαζί το τέλος του εμπορικού ελληνικού ποιοτικού κινηματογράφου, έτσι όπως εκφράστηκε μέσα απο τις ταινίες της Φίνος Φίλμ και ο Θανάσης κλαίει σαν μωρό παιδί πάνω στο φέρετρο του Μεγάλου αυτού Ανδρός. Και μαζί του, όλη η Ελλάδα, καλλιτεχνική και κοινωνική...
Το 1978, εκεί που οι παραγωγοί μάζευαν τα σκηνικα και τα μηχανήματα, ξενοικιάζοντας στούντιο και πουλώντας υλικό στη τηλεόραση, έρχεται και πάλι η... ογκώδης μορφή του αεικίνητου Θανάση, να αναστήσει τον "νεκρό" εμπορικό κινηματογράφο, με μια ταινία-σταθμός που την υπογράφει ο σημαντικός Ελληνας σκηνοθέτης Θόδωρος Μαραγκός.
Θρίαμβος στα ταμεία και άλλος ένας καλλιτεχνικός θρίαμβος για τον Θανάση, που στα πενήντα του χρόνια δείχνει να περνάει μια δεύτερη νεότητα.
Η τεράστια αυτή επιτυχία, φέρνει γρήγορα τον ΠΑΛΑΒΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ, που δεν είναι όμως...αντάξια της πρώτης. Απλώς κι εδώ ο Θανάσης υποδύεται τον εαυτό του σε διάφορα σκετσάκια καθημερινής τρέλλας. Με τον Θόδωρο Μαραγκό, γυρίζει άλλη μια πολιτική σάτυρα, το ΘΑΝΑΣΗ ΣΦΙΞΕ ΚΙ ΑΛΛΟ ΤΟ ...ΖΩΝΑΡΙ, που παρά την καλλιτεχνική της επιτυχία, δεν έχει και την ανάλογη εμπορική.
Ομως, η δεκαετία του 80, η δεκαετία της παρακμής, δεν τον αφήνει πλέον να εκφραστεί όπως αυτός θέλει μέσα απο τον κινηματογράφο. Μετά απο ένα σύντομο πέρασμα απο τις βιντεοταινίες (για βιοποριστικούς κυρίως λόγους), το 1988, συνεργάζεται για πρώτη φορά με την τηλεόραση και την ΕΡΤ, δημιουργώντας μια σειρά που άφησε εποχή, τα περίφημα ΒΕΓΓΑΛΙΚΑ. Μια σειρά διαφόρων κωμικων-σατυρικών σκέτς, που δημιουργεί μαζί με τον ...αιώνιο συνεργάτη του, σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη, σηματοδοτώντας μια νέα καριέρα τόσο στην τηλεόραση, όσο και στον νέο πια, αναγεννημένο κινηματογράφο.
Μετά τα ΒΕΓΓΑΛΙΚΑ και την ΕΡΤ, συνεργάζεται με τον ΑΝΤ-1 και τον Γιώργο Λαζαρίδη στη σειρά ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ, σατυρίζοντας τα ...κακώς κείμενα της κομματικής πλέον Ελληνικής Αστυνομίας του ΠΑΣΟΚ και των άλλων...δημοκρατικών δυνάμεων και παράλληλα γυρίζει με τον Παντελή Βούλγαρη τις ΗΣΥΧΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, μια εξαιρετική ταινία στην οποία ξεδιπλώνει όλη την μεστότητα και την εμπειρία του ως ηθοποιός που κουβαλάει επάνω του σχεδόν 50 χρόνια προσφοράς και έργου.
Η ερμηνεία του έχει πια διαφοροποιηθεί, είναι χαμηλών τόνων αλλά μεγάλης εκφραστικότητας, με κορυφαία στιγμή το ρόλο του στην ταινία ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΔΡΟΜΟΣ , συνεργασία για δεύτερη φορά με τον Παντελή Βούλγαρη, δίνοντας την συγκλονιστικότερη ερμηνεία του ως ηθοποιός όλων των εποχών.
Η τηλεόραση εξακολουθεί να τον ...φλερτάρει με τις σειρές ΠΕΡΙ ΑΝΕΜΩΝ ΚΑΙ ΥΔΑΤΩΝ για το ΜΕGA CHANNEL, η οποία, κατα πολλούς, θεωρείται ως η καλύτερη του τηλεοπτική εμφάνιση, το ΚΑΘΡΕΦΤΗ-ΚΑΘΡΕΦΤΑΚΙ ΜΟΥ στον ΑΝΤ-1 και το ΕΡΩΤΑΣ, ΟΠΩΣ ΕΡΗΜΟΣ για τη ΝΕΤ.
Το κύκνειο άσμα του στον κινηματογράφο, αποτελεί η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη, το ΨΥΧΗ ΒΑΘΕΙΑ (2009), μια ταινία συγκλονιστική για τις επιπτώσεις του Εμφυλίου Πολέμου στη μεταπολεμική Ελλάδα...
Ο Θανάσης Βέγγος, υπήρξε αναμφίβολα ένας ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ένας ΜΕΓΑΛΟΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ, μια ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ.
Η πατρίδα τον τίμησε όπως του άξιζε, με την απονομή απο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, του μεταλλίου του Ταγματος του Φοίνικα και το Βραβείο Εξαίρετων Πράξεων, ελάχιστη προσφορά προς έναν Μεγάλο Ελληνα, Ανθρωπο και Πατριώτη.
Η Πατρίδα κλύνει ελαφρά το γόνυ μπροστά στη σωρό σου, δακρυσμένη απ τη μεγάλη απώλεια...
Καλό σου ταξίδι Θανάση μας, Καλό κατευόδιο! Η Αγάπη μας και ο Σεβασμός μας, ο δικός μου και όλης της Ελλάδας, είναι μαζί σου...
0 σχόλια :