"Zero Dark Thirty": Το κυνήγι του Μπιν Λάντεν, η αλήθεια και το ψέμα

Το κυνήγι για τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, απασχόλησε τον κόσμο και δύο αμερικανικές προεδρικές κυβερνήσεις, για περισσότερο από μία δεκαετία.

Γράφει η Τζένη Παπαγεωργίου

Όμως, τελικά, χρειάστηκε μία μικρή, ελίτ ομάδα πρακτόρων της CIA για τον εντοπισμό του. Κάθε ενέργεια της αποστολής τους καλύφθηκε με μυστικότητα. Αν και κάποιες λεπτομέρειες δημοσιοποιήθηκαν από τότε, πολλά από τα πλέον σημαντικά στοιχεία της επιχείρησης των μυστικών υπηρεσιών-συμπεριλαμβανομένου και του βασικού ρόλου που διαδραμάτισε η ομάδα- μεταφέρονται στην οθόνη για πρώτη φορά στη συναρπαστική νέα ταινία από το βραβευμένο με Όσκαρ δίδυμο Κάθριν Μπίγκελοου και Μαρκ Μπόαλ.

Zero Dark Thirty: μια Lamborghini «έκαψε» τον Οσάμα Μπιν Λάντεν

Η περιγραφή τους στο ανθρωποκυνηγητό και τον εντοπισμό του Μπιν Λάντεν, παραστατική αλλά και πιστή στα γεγονότα, μεταφέρει τον θεατή στο επίκεντρο της εξουσίας και στην πρώτη γραμμή αυτής της ιστορικής αποστολής, με αποκορύφωμα στις ειδικές επιχειρήσεις της επίθεσης σε ένα μυστηριώδες οίκημα σε προάστιο του Πακιστάν.

Αυτό όμως που ξεχωρίζει το “Zero Dark Thirty” από άλλες αναφορές είναι η προετοιμασία για την επιδρομή.

Το κυνήγι για τον εντοπισμό του Μπιν Λάντεν ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο εξ αρχής και δεν επέζησαν όλοι οι Αμερικανοί πράκτορες. Κάποιοι ειδικοί της υπηρεσίας πληροφοριών πίστευαν πως η αποστολή ήταν αδύνατο να έλθει σε πέρας, αλλά μια ομάδα αποφασισμένων αναλυτών και ανακριτών αψήφησε τις αντιξοότητες και τους απέδειξε ότι έκαναν λάθος. Για πρώτη φορά, ο αγώνας τους να εντοπίσουν τον Οσάμα μπιν Λάντεν, παρουσιάζεται με ενθουσιώδεις, άμεσες και αυθεντικές λεπτομέρειες.

Η αρχική, αυτόβουλη δημιουργική πρόκληση που αντιμετώπισαν η Μπίγκελοου και ο Μπόαλ για τη δημιουργία του “Zero Dark Thirty” ήταν το πώς θα αφηγηθούν αυτή την πολύπλευρη ιστορία στον περιορισμένο χρόνο μιας κινηματογραφικής ταινίας.

Η ταινία περικλείει σαρωτικά γεγονότα σε βάθος σχεδόν μιας δεκαετίας, ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες με τη συμμετοχή εκατοντάδων από ένα εκλεκτό καστ και ενός αφοσιωμένου συνεργείου, που σκοπό είχαν να απαθανατίσουν την πραγματικότητα των επίγειων επιχειρήσεων αυτής της αποστολής όσο το δυνατόν πιο αληθινά και πιο αιματηρά. Ως εκ τούτου, δεν φοβάται να καταγράψει τα ηθικά όρια -συμπεριλαμβανομένων των βασανιστηρίων- τα οποία καταρρίφθηκαν. Πρόθεση ήταν η δημιουργία μιας κινηματογραφικής δουλειάς με την πλοκή και το ανθρώπινο συναίσθημα μιας ιστορικής νουβέλας.

Το “Zero Dark Thirty” (πρόκειται περί στρατιωτικού όρου για το σκοτάδι της νύχτας, καθώς και για τα 30 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα) ώρα που η Ομάδα Seal του Ναυτικού πάτησε το πόδι της στο οίκημα, σηματοδοτεί την πιο φιλόδοξη ταινία της Κάθριν Μπίγκελοου μέχρι σήμερα.

Ξεδιπλώνοντας όλο το οπλοστάσιο της κινηματογραφικής τέχνης, από τις ρεαλιστικές ερμηνείες ενός συνόλου που περιλαμβάνει τους: Τζέσικα Τσάστεϊν, Τζέισον Κλαρκ, Τζόελ Έντγκερτον, Τζένιφερ Ειλ, Μαρκ Στρονγκ, Κάιλ Τσάντλερ και Έντγκαρντ Ραμίρεζ, σε μία καινοτόμο κινηματογραφία σε ακραίες συνθήκες χαμηλής ορατότητας, σε μια πολυεπίπεδη καλλιτεχνική διεύθυνση, κάθε πτυχή της παραγωγής απέδειξε ότι η Μπίγκελοου μπορεί να ζωντανέψει μια αληθινή ιστορία στην οθόνη.

Ο σεναριογράφος και παραγωγός Μαρκ Μπόαλ, έμπειρος δημοσιογράφος και βραβευμένος δραματουργός, ανέπτυξε τις πηγές και ανέφερε την ιστορία ώστε να μπορεί να ειπωθεί με ακρίβεια παρουσιάζοντας αμέτρητες μοναδικές προκλήσεις. Δεσμεύτηκε στις πηγές του ότι θα κατέγραφε όχι μόνο τους προσωπικούς αγώνες τους, αλλά τις λεπτομέρειες και τις επιπτώσεις αυτής της ιστορικής επιχείρησης, ενώ ταυτόχρονα προστάτευσε την ταυτότητα των συνεντευξιαζόμενων. Οι διάλογοι και οι σκηνές εμπνεύστηκαν από τις εκτεταμένες συνεντεύξεις που διεξήγαγε ο ίδιος, επιτρέποντας στον Μπόαλ να αναπαραστήσει τις αφηγήσεις εκείνων που ενεπλάκησαν στην πραγματική επιχείρηση καθώς και άλλα μέλη των στρατιωτικών και των μυστικών υπηρεσιών.

Τελικά, οι κινηματογραφιστές επιλέγουν να πουν την ιστορία μέσα από τα μάτια μιας λιγότερο γνωστής συμμέτοχης στο κυνήγι των μυστικών υπηρεσιών: της Μάγια, μιας νεαρής πράκτορα της CIA και κυνηγού, που εξειδικεύεται στον εντοπισμό και την εξόντωση τρομοκρατών. Με μια διακριτική ερμηνεία της Τσάστεϊν, ο χαρακτήρας της Μάγια, ο οποίος βασίζεται σε αληθινό πρόσωπο, έγινε το όχημα του Μπόαλ για τη δραματοποίηση ενός προσωπικού ρόλου στην ευρύτερη εικόνα. Με κάποιο τρόπο, το πορτρέτο της εξέλιξής της από την αθωότητα στη φρικαλέα αποφασιστικότητα, αντηχεί την εξέλιξη ενός έθνους που παλεύει να συνεργαστεί με την αδυσώπητη λογική της τρομοκρατίας.

Σε αντίθεση με την προηγουμένη συνεργασία των Μπίγκελοου και Μπόαλ στην ταινία “The Hurt Locker” στην οποία οι πλασματικοί χαρακτήρες ήρθαν αντιμέτωποι με τον τρομακτικό αληθινό κόσμο του Ιράκ, το “Zero Dark Thirty” είναι μοναδικό και εξαιρετικό στην προσέγγισή του. Πρόκειται για ένα αμάλγαμα ταινίας δράσης και ερευνητικής δημοσιογραφίας και δράματος, δεν πρόκειται για φαντασία ούτε για ντοκιμαντέρ, είναι ένα συναρπαστικό υβρίδιο το οποίο ακολουθεί προσεκτικά αυτό που είναι γνωστό στο κυνήγι των μυστικών υπηρεσιών, ενώ ρίχνει νέο φως στους απόκρυφους, σκοτεινούς διαδρόμους του πολέμου της τρομοκρατίας. Αναπαριστά επιδέξια τα μυστήρια του ανθρώπινου θάρρους και τις αμφισημίες μιας κατάστασης στην οποία οι συνήθεις ηθικοί κανόνες δεν υφίστανται πλέον.

Η κινηματογραφική διήγηση απετέλεσε το τέλειο μέσο για τη μεταφορά της αφήγησης. Υπερασπιζόμενος αυτό το είδος του μυθιστορήματος, η έμπνευση του Μπόαλ απετέλεσε τη Νέα Δημοσιογραφία της δεκαετίας του ’60, όταν σπουδαίοι Αμερικανοί συγγραφείς έμαθαν να εφαρμόζουν τις τεχνικές της λογοτεχνίας στην περιγραφή αληθινών γεγονότων. Με αυτή την έννοια, το “Zero Dark Thirty” αποπειράται να δώσει ώθηση στο λογοτεχνικό ρεπορτάζ, προσφέροντας στο θεατή ένα μοναδικό είδος ταινία: την ταινία ρεπορτάζ.

Στον πυρήνα της, η ταινία “Zero Dark Thirty” δίνει μια κινηματογραφική ερμηνεία σε ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα αλλά λιγότερο γνωστά γεγονότα της σύγχρονης εποχής από δύο δημιουργικούς καλλιτέχνες οι οποίοι προκαλούν τον εαυτό τους να αγγίξει τα όρια της τέχνης τους. Τα γεγονότα έχουν αναπαρασταθεί με πίστη στα γεγονότα, με γυρίσματα στο ίδιο το Πακιστάν, τοποθετώντας τον θεατή στο κέντρο της δράσης. Το αποτέλεσμα είναι μία ταινία τόσο βαθυστόχαστη και προκλητική όσο καθηλωτική και αληθινή.

Η Τζέσικα Τσαστέιν, υποψήφια για Όσκαρ Α΄ Γυνακείου Ρόλου, υποδύεται μια πρώην άγνωστη πράκτορα, που εξ αιτίας της σχεδόν μονομανούς ενασχόλησής της με το θέμα, καταφέρνει να εντοπίσει τον Νο2 της Αλ Κάιντα, κούριερ του αρχηγού της οργάνωσης, και συμπεραίνει πως κατοικούν στο ίδιο οίκημα.

Σαφείς είναι οι αναφορές στις ευθύνες του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, του οποίου η δήλωση, που προβάλλεται στην ταινία: «η Αμερική δεν βασανίζει και θα πάω να το διαπιστώσω ο ίδιος. Αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος της προσπάθειας να αναστήσουμε το ηθικό ανάστημα της Αμερικής στον κόσμο»! έρχεται σε πλήρη αντίθεση με όλο το πρώτο μέρος της ταινίας, που δείχνει με λεπτομέρεια πώς μπορεί να τσαλακωθεί η αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου.

Δηλωτική του ιδίου πράγματος η φράση αμερικανού πράκτορα-βασανιστή προς το θύμα του: «Στο τέλος, όλοι σπάνε αδερφέ! Είναι θέμα βιολογίας…»

Όσο για την πρωταγωνίστρια της ταινίας, παρουσιάζεται ως μία πανέξυπνη πράκτορας, η οποία κατά τα άλλα δεν έχει καμία κοινωνική ζωή, δείχνει άφυλη και ανικανοποίητη με μία και μόνη εμμονή που έχει να κάνει με τον εντοπισμό και την εξόντωση του Μπιν Λάντεν.

Όσον αφορά στα μηνύματα της ταινίας, πραγματικά, δύσκολα διακρίνεται ο σκοπός της σκηνοθέτιδας. Πού ρίχνει το δίκιο και πού το άδικο; Θολό.

“Δεν είσαι παρά ένας άνθρωπος μεσαίου επιπέδου, ένα σκουπίδι στην οργάνωσή σου”, προσπαθεί να διεγείρει τον βασανιστή του ο άραβας κρατούμενος. "Είσαι ένας κλητήρας, ένας άνθρωπος των χρημάτων. Εσύ και ο θείος σου σκοτώσατε 3000 αθώους" λέει αναφερόμενος στις 11 Σεπτεμβρίου, ο αμερικανός βασανιστής.

Ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός αυτής της ιστορίας; Ποιος έχει εισβάλει στον χώρο ποιου;

Eν τέλει, γιατί άλλη μια ταινία για τον πόλεμο και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Η.Π.Α., δεν ήταν αρκετό το The Hurt Locker;

Γεγονός πάντως είναι ότι η Μπίγκελοου έμεινε έξω από τις υποψηφιότητες για τα Όσκαρ ως προς την σκηνοθεσία πάντα.

Ταυτότητα Ταινίας

"Zero Dark Thirty" (2012) - Η.Π.Α.

Παραγωγή: Columbia Pictures σε συνεργασία με τις Annapurna Pictures και First Light Production
Σκηνοθεσία: Κάθριν Μπίγκελοου
Σενάριο: Μάρκ Μπόαλ
Φωτογραφία: Γκρέγκ Φρέιζερ
Μουσική: Αλεξάντρ Ντέσπλατ
Σχεδιασμός Παραγωγής: Τζέρεμυ Χίντλ
Παίζουν: Τζέσικα Τσάστεϊν, Τζέισον Κλαρκ, Τζόελ Έντγκερτον, Τζένιφερ Ειλ, Μαρκ Στρονγκ, Κάιλ Τσάντλερ και Έντγκαρντ Ραμίρεζ

5 Υποψηφιότητες Oscar
Καλύτερης Ταινίας, Α’ Γυναικείου Ρόλου, Σεναρίου, Μοντάζ, Επεξεργασίας Ήχου

Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας

Βραβείο Κριτικών Κινηματογράφου Νέας Υόρκης
Καλύτερη Ταινία – Καλύτερη Σκηνοθεσία – Καλύτερη Φωτογραφία

Πηγή

0 σχόλια :

Blogger Template by Clairvo